Elk jaar stellen onze teams dezelfde fenomenen vast: toename van het aantal daklozen, toename van het aantal gezinnen op straat (521 gezinnen opgevangen in 2018 !), toename van het aantal alleenstaande vrouwen en mannen, toename van het aantal niet-Europese daklozen en mensen zonder papieren …
Onze teams helpen mensen die verschillende, vaak onderling verbonden, problemen hebben:
Om tegemoet te komen aan deze groeiende en veelvuldige noden, worden opvangcentra geopend, soms met een zeer grote opvangcapaciteit. De omvang van de centra en de inrichting als slaapzaal van sommige kamers beperken echter de mogelijkheden om de dienstverlening te verbeteren. Anderzijds is het moeilijk om gebouwen te vinden die voldoen aan de normen, zodat er moeilijk geanticipeerd kan worden op de inrichting van de opvangcentra.
De capaciteit van de structurele plaatsen – het hele jaar open – moet kunnen worden aangepast aan de noden, zodat onze teams geen onmogelijke keuzes moeten maken tussen fysiek kwetsbare personen, alleenstaande vrouwen, gezinnen met kinderen en tijdelijke noodsituaties. In de huidige omstandigheden buiten de winter moet Samusocial elke dag vele alleenstaande mensen en soms zelfs gezinnen met kinderen weigeren.
Een permanente opvangcapaciteit, aangepast aan de problematiek, zou het mogelijk maken om een continue begeleiding aan te bieden, om de stappen tot het einde op te volgen, zowel in de zomer als in de winter, tot er een oplossing is voor de dakloosheid. De nieuwe gewestelijke ordonnantie die de hulp aan daklozen regelt, zou het mogelijk moeten maken om af te stappen van de seizoenslogica en de opvangcapaciteit over het hele jaar te spreiden. De kwestie van het aantal beschikbare plaatsen blijft echter een knelpunt.
De capaciteit van de structurele plaatsen – het hele jaar open – moet kunnen worden aangepast aan de noden, zodat onze teams geen onmogelijke keuzes moeten maken tussen fysiek kwetsbare personen, alleenstaande vrouwen, gezinnen met kinderen en tijdelijke noodsituaties. In de huidige omstandigheden buiten de winter moet Samusocial elke dag vele alleenstaande mensen en soms zelfs gezinnen met kinderen weigeren.
Een permanente opvangcapaciteit, aangepast aan de problematiek, zou het mogelijk maken om een continue begeleiding aan te bieden, om de stappen tot het einde op te volgen, zowel in de zomer als in de winter, tot er een oplossing is voor de dakloosheid. De nieuwe gewestelijke ordonnantie die de hulp aan daklozen regelt, zou het mogelijk moeten maken om af te stappen van de seizoenslogica en de opvangcapaciteit over het hele jaar te spreiden. De kwestie van het aantal beschikbare plaatsen blijft echter een knelpunt.
Het onthaal dient zoveel mogelijk te worden aangepast aan de situatie. Gezinnen met kinderen moeten in aparte centra worden opgevangen om de soms brutale confrontatie met andere bezoekers te vermijden. Brussel moet over permanente centra beschikken, om aparte kwalitatieve noodopvang te kunnen aanbieden aan gezinnen en kinderen, om een confrontatie tussen de heterogene doelgroepen te vermijden. Sinds 1 april 2014 wordt het Familiecentrum opengehouden met tijdelijke financiering door de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie. De financiering van dit centrum zou nu de financiering op jaarbasis moeten overstijgen en op langere termijn moeten worden vastgelegd.
De toenemende uitsluiting zou moeten leiden tot grotere en beter ingerichte centra om het onthaal te kunnen aanpassen aan de kwaliteitsnormen en aan een menswaardige opvang. De inrichting als slaapzaal moet worden vermeden en het aantal bedden per kamer moet worden beperkt. Het zoeken en het tijdig ter beschikking stellen van gebouwen zou vergemakkelijkt moeten worden om beter te kunnen anticiperen en maatregelen te treffen om de kwaliteit van het onthaal te verbeteren.
Het onthaal dient zoveel mogelijk te worden aangepast aan de situatie. Gezinnen met kinderen moeten in aparte centra worden opgevangen om de soms brutale confrontatie met andere bezoekers te vermijden. Brussel moet over permanente centra beschikken, om aparte kwalitatieve noodopvang te kunnen aanbieden aan gezinnen en kinderen, om een confrontatie tussen de heterogene doelgroepen te vermijden. Sinds 1 april 2014 wordt het Familiecentrum opengehouden met tijdelijke financiering door de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie. De financiering van dit centrum zou nu de financiering op jaarbasis moeten overstijgen en op langere termijn moeten worden vastgelegd.
De toenemende uitsluiting zou moeten leiden tot grotere en beter ingerichte centra om het onthaal te kunnen aanpassen aan de kwaliteitsnormen en aan een menswaardige opvang. De inrichting als slaapzaal moet worden vermeden en het aantal bedden per kamer moet worden beperkt. Het zoeken en het tijdig ter beschikking stellen van gebouwen zou vergemakkelijkt moeten worden om beter te kunnen anticiperen en maatregelen te treffen om de kwaliteit van het onthaal te verbeteren.
De mobiele hulpteams zijn noodzakelijk om in contact te blijven met het noodlijdende publiek en om de meest kwetsbare personen te kunnen identificeren. Er moet voor gezorgd worden dat de mensen die het verst van de maatschappij staan, en die geen hulp meer vragen, niet aan hun lot worden overgelaten, evenmin als de mensen die door het plaatsgebrek terug op straat belanden.
Vandaag de dag zijn de mobiele teams deels afhankelijk van giften, aangezien de overheidssubsidies niet volstaan om alle activiteiten te dekken. We zoeken nieuwe financieringsmogelijkheden om onze werking te behouden en uit te breiden.
De mobiele hulpteams zijn noodzakelijk om in contact te blijven met het noodlijdende publiek en om de meest kwetsbare personen te kunnen identificeren. Er moet voor gezorgd worden dat de mensen die het verst van de maatschappij staan, en die geen hulp meer vragen, niet aan hun lot worden overgelaten, evenmin als de mensen die door het plaatsgebrek terug op straat belanden.
Vandaag de dag zijn de mobiele teams deels afhankelijk van giften, aangezien de overheidssubsidies niet volstaan om alle activiteiten te dekken. We zoeken nieuwe financieringsmogelijkheden om onze werking te behouden en uit te breiden.
Samusocial is allereerst een noodvoorziening, dankzij de capaciteit om onmiddellijk hulp te bieden en in de primaire behoeften van mensen zonder onderdak te voorzien. Deze noodhulp is vaak echter een eerste stap naar de herinschakeling en de zoektocht naar oplossingen, iets waar sommige mensen met meervoudige problemen niet spontaan aan zouden meewerken. De begeleidingsmogelijkheden blijven echter ontoereikend in onze centra, zeker in de winteropvang, wanneer er enorm veel mensen worden opgevangen.
De werknemers in de noodopvangcentra moeten voldoende sociaal assistenten en psychologen kunnen voorzien, zodat alle opgevangen personen kunnen worden opgevolgd en begeleid naar specifieke diensten.
De begeleiding begint met het terugwinnen van de rechten (leefloon, noodhulp, medische kaart, medische noodhulp, …). Dit wordt vaak bemoeilijkt door de administratieve situatie van de persoon (sans-papiers, migranten, Europese onderdanen).[1]
[1] Zie « De moeilijke zoektocht naar oplossingen voor personen in een onwettige situatie en mensen met meervoudige problemen. »
De werknemers in de noodopvangcentra moeten voldoende sociaal assistenten en psychologen kunnen voorzien, zodat alle opgevangen personen kunnen worden opgevolgd en begeleid naar specifieke diensten.
De begeleiding begint met het terugwinnen van de rechten (leefloon, noodhulp, medische kaart, medische noodhulp, …). Dit wordt vaak bemoeilijkt door de administratieve situatie van de persoon (sans-papiers, migranten, Europese onderdanen).[1]
[1] Zie « De moeilijke zoektocht naar oplossingen voor personen in een onwettige situatie en mensen met meervoudige problemen. »
De toegangscriteria zijn strikter in ziekenhuizen en de duur van de ziekenhuisopname vermindert, ten voordele van ambulante zorg. Verschillende mensen leven dus op straat of in onze centra, terwijl ze medische zorg nodig hebben: langdurig daklozen, mensen met psychiatrische stoornissen, zwangere vrouwen of vrouwen met pasgeboren baby’s.
Daarenboven is de toegang tot de medische noodhulp vaak te kort om de behandeling tot het einde vol te houden.
Vele langdurig dakloze personen hebben verschillende gezondheidsproblemen, hetgeen het onthaal en de begeleiding naar oplossingen bemoeilijkt. De ontwikkeling van een verpleegkundig en medisch kader heeft ervoor gezorgd dat de kwaliteit van de begeleiding is verbeterd in onze centra en bij onze mobiele teams. Met de huidige middelen en het bestaande personeelsbestand kunnen echter nog geen medische permanenties worden verzekerd in alle opvangcentra van Samusocial. We moeten nog te vaak werken met vliegende werknemers, die naargelang de behoeften tussen de centra pendelen. De systematisering van permanenties in elk centrum moet één van de toekomstige prioriteiten zijn.
Vele langdurig dakloze personen hebben verschillende gezondheidsproblemen, hetgeen het onthaal en de begeleiding naar oplossingen bemoeilijkt. De ontwikkeling van een verpleegkundig en medisch kader heeft ervoor gezorgd dat de kwaliteit van de begeleiding is verbeterd in onze centra en bij onze mobiele teams. Met de huidige middelen en het bestaande personeelsbestand kunnen echter nog geen medische permanenties worden verzekerd in alle opvangcentra van Samusocial. We moeten nog te vaak werken met vliegende werknemers, die naargelang de behoeften tussen de centra pendelen. De systematisering van permanenties in elk centrum moet één van de toekomstige prioriteiten zijn.
Het nut van de MediHalte en de medische opvang van daklozen wordt door de hele sociale en sanitaire sector erkend als noodzakelijk. Dit voor België unieke initiatief geniet van overheidsfinanciering (RIZIV), maar di biedt geen garantie voor de toekomst. Deze financiering dekt enkel de personeelskosten. De werkingskosten worden betaald met eigen fondsen van Samusocial. De steun van de donateurs is meer dan ook nodig om ons te helpen om deze voorziening voort te zetten. We hopen de overheid te kunnen overtuigen van de noodzaak om deze dienst op lange termijn te kunnen voortzetten.
Het nut van de MediHalte en de medische opvang van daklozen wordt door de hele sociale en sanitaire sector erkend als noodzakelijk. Dit voor België unieke initiatief geniet van overheidsfinanciering (RIZIV), maar di biedt geen garantie voor de toekomst. Deze financiering dekt enkel de personeelskosten. De werkingskosten worden betaald met eigen fondsen van Samusocial. De steun van de donateurs is meer dan ook nodig om ons te helpen om deze voorziening voort te zetten. We hopen de overheid te kunnen overtuigen van de noodzaak om deze dienst op lange termijn te kunnen voortzetten.
Het is moeilijk om legale oplossingen te vinden voor gezinnen die zich in een onwettige situatie bevinden: mensen zonder papieren, transitmigranten, Europese gezinnen zonder adres die in België willen blijven. Deze personen hebben geen rechten en kunnen enkele aanspraak maken op dringende medische hulp.
Het is moeilijk om mensen met meervoudige problemen door te verwijzen omdat ze niet voldoen aan de toelatingscriteria van opvangtehuizen.
Voorbeelden van zulke moeilijke of onmogelijke doorverwijzingen door de bestaande criteria in tweedelijnsopvangstructuren: illegale vrouwen met kinderen die het slachtoffer werden van echtelijk geweld, drugsverslaafde vrouwen met jonge kinderen, mensen met psychiatrische stoornissen die een opname weigeren, zieke mensen zonder verblijfsvergunning (diabetes, handicap,…), oude mensen die alle hulp weigeren; gezinnen met meer dan zes kinderen …
De kwestie van de blijvende illegaliteit van mensen zonder rechten die al lang op het grondgebied verblijven wordt opgeworpen. Zolang deze mensen geen rechten hebben, is er geen oplossing voor hun dakloosheid.
De kwestie van de blijvende illegaliteit van mensen zonder rechten die al lang op het grondgebied verblijven wordt opgeworpen. Zolang deze mensen geen rechten hebben, is er geen oplossing voor hun dakloosheid.
De tweedelijnsopvang als oplossing voor mensen met meervoudige problemen (verslavingen, psychiatrische stoornissen, schulden, medische problemen, enz.) moet worden aangemoedigd en ondersteund. In Brussel ontbreekt een structuur voor opvang op middellange en lange termijn voor langdurig dakloze vrouwen met psychische problemen, die vaak niet in een opvangtehuis terecht kunnen.
De tweedelijnsopvang als oplossing voor mensen met meervoudige problemen (verslavingen, psychiatrische stoornissen, schulden, medische problemen, enz.) moet worden aangemoedigd en ondersteund. In Brussel ontbreekt een structuur voor opvang op middellange en lange termijn voor langdurig dakloze vrouwen met psychische problemen, die vaak niet in een opvangtehuis terecht kunnen.
In Brussel ontbreken transitwoningen, zodat de OCMW’s en de sociale diensten mensen die hun woning verliezen onmiddellijk een woning kan worden aangeboden. Het behoud van een individuele woning – zonder langs een noodopvangcentrum te moeten gaan – verhoogt de kansen om er snel terug bovenop te komen.
Een nieuwe woning volstaat echter niet altijd, zeker niet voor mensen met meervoudige problemen, waarbij alle problemen moeten worden behandeld. Initiatieven zoals Housing First en andere initiatieven voor begeleid wonen met ambulante begeleiding hebben reeds bewezen nuttig te zijn voor bepaalde categorieën personen met een zekere autonomie. De versterking van dit type programma’s is gewenst om de doorverwijzingsmogelijkheden te vergroten.
In Brussel ontbreken transitwoningen, zodat de OCMW’s en de sociale diensten mensen die hun woning verliezen onmiddellijk een woning kan worden aangeboden. Het behoud van een individuele woning – zonder langs een noodopvangcentrum te moeten gaan – verhoogt de kansen om er snel terug bovenop te komen.
Een nieuwe woning volstaat echter niet altijd, zeker niet voor mensen met meervoudige problemen, waarbij alle problemen moeten worden behandeld. Initiatieven zoals Housing First en andere initiatieven voor begeleid wonen met ambulante begeleiding hebben reeds bewezen nuttig te zijn voor bepaalde categorieën personen met een zekere autonomie. De versterking van dit type programma’s is gewenst om de doorverwijzingsmogelijkheden te vergroten.