Zoals elk jaar stond ook 2018 voor Samusocial in het teken van noodhulp aan de meest kwetsbare mensen in Brussel. De cijfers spreken voor zich: er werden 253.984 overnachtingen aangeboden aan 7.780 verschillende daklozen, waaronder 1.088 kinderen. Op één jaar tijd werden meer dan 400.000 maaltijden bereid in onze opvangcentra. Onze mobiele hulpteams proberen de band met mensen die niet in onze centra kunnen of willen overnachten, te behouden en zorgen voor medische, sociale en psychologische steun op straat. In 2017 hadden ze zo 11.384 straatcontacten met 1.873 personen.
Tot slot konden onze begeleidende diensten ook 586 mensen doorverwijzen naar andere opvangfaciliteiten. Dit laatste aspect is zeer belangrijk voor onze werking.
Deze cijfers zijn indrukwekkend, maar sommige erg kwetsbare personen slapen toch niet in de beschikbare opvangstructuren, hetzij bij gebrek aan plaats, hetzij omdat zij dat zelf zo willen. In 2018 werd dit nogmaals pijnlijk duidelijk toen bij het begin van de winter twee dakloze vrouwen op minder dan twee dagen tijd overleden op straat. Hypothermie is immers niet het enige probleem van mensen op straat in de winter. Ook de moeilijkheid om een kader te bieden dat mensen ertoe kan overhalen om de opvangfaciliteiten te gebruiken speelt een rol. In die zin dragen wij een zekere verantwoordelijkheid voor de weigering van sommige mensen om onze hulp te aanvaarden.
Dit punt staat centraal in het hervormingsproces van onze diensten: de kwaliteit van de opvang en van de ondersteunende diensten die we aanbieden aan ons publiek. We voeren hierover momenteel een diepgaande interne reflectie. De bedoeling is om maatregelen te kunnen nemen om de kwaliteit van de opvang te verbeteren in het kader van de grote opvangstructuren die op bepaalde vlakken verre van optimaal zijn, maar die ondanks deze tekortkomingen onmisbaar blijven.
De noodhulp mag geen doel op zich worden en zou niet mogen bestaan in een ideale wereld. Maar zolang daklozen op straat in het hier en nu leven, blijft ze noodzakelijk. Noch de noodprogramma’s, noch de inschakelingsprogramma’s kunnen los van elkaar de dakloosheid in huidige vorm oplossen. De complementariteit van deze twee aspecten moet dus centraal blijven staan in onze werking. Onze vereniging wil deze dan ook beter op elkaar afstemmen.
De huidige uitdaging in de context van de nieuwe gewestelijke ordonnantie betreffende de hulp aan dakloze personen is dus de consolidering van een interventieformule die de twee fundamentele opdrachten waarrond onze werking draait naadloos op elkaar laat aansluiten: een oplossing voor de primaire behoeften van de persoon in kwestie (onderdak, maaltijd, zorg) en begeleiding bij het doorverwijzingsproces om duurzame inschakelingsoplossingen te vinden.
2018 was het laatste jaar waarin onze diensten als « Samusocial » werkten. In de loop van 2019 heef onze vereniging formeel een publiekrechtelijk statuut aangenomen. In deze context wordt een reflectie gevoerd om binnenkort een nieuwe naam bekend te maken die het huidige hervormingsproces zal bekrachtigen. Vanaf dat moment kan de reflectie over de nieuwe publieke identiteit van de organisatie sereen worden gevoerd.
In de loop van 2018 heeft de overgangsraad van bestuur voortgewerkt aan een kader om de vereniging financieel te stabiliseren. Op het niveau van de werking konden de opdrachten integraal worden behouden, ondanks de moeilijkheden die we ondervonden door de terugval van de privégiften, die de werking van de mobiele hulpteams en onze Medihalte (deels) financieren. Op bestuursniveau heeft de raad van bestuur, zoals vorig jaar reeds aangekondigd, verschillende overgangsmaatregelen genomen om het beheer te saneren en transparantie te garanderen (geen vergoeding voor de leden van de raad van bestuur, dubbele handtekening voor alle handelingen, benoeming van een nieuwe directeur-generaal, nieuwe beheersprocedures voor de HR, de aankopen en de giften).
We willen hulde brengen aan alle medewerkers op het terrein, die zich tijdens deze overgangsperiode persoonlijk hebben ingezet, in vaak zeer moeilijke omstandigheden, om hun energie en hun vaardigheden ten dienst te stellen van daklozen. De kracht van Samusocial ligt eerst en vooral bij dit menselijk kapitaal.