Opdracht “Daklozen” - Opvang

De noodopvangcentra

Cijfers 2018

  • 7.367 opgevangen personen
  • 992 opgevangen minderjarigen
  • 75.560 aangeboden overnachtingen
  • 207 Overnachtingen/ dag gemiddeld

De twee permanente noodopvangcentra (Vestje en Poincarélaan) en de wintercentra zijn voor de meerderheid van de opgevangen personen de toegangspoort tot de voorzieningen van Samusocial (noodopvangcentra,  Familiecentrum in Woluwé, Medihalte, programma Housing First Step Forward).

Team:

115 personen, waaronder 2 coördinatrices, sociaal assistenten, opvoeders, een psychologe, een kinderverzorgster, …

 

2 noodopvangcentra:

  • het centrum aan het Vestje en het centrum aan de Poincarélaan
  • 1 à 3 wintercentra afhankelijk van het jaar

Gemeenschappelijke ruimten:

refter, verpleegruimte, sociale kantoren, vestiaire

Dienstenaanbod in de noodopvangcentra

  • Accomodatie

    Gedeelde kamers voor alleenstaande personen of privékamers voor gezinnen met kinderen

  • Maaltijden

    Warme maaltijden ‘s avonds en ‘s middags en een ontbijt.

  • Toegang tot sanitair

    Douches, toiletten, lavabo’s. Aangepaste sanitaire voorzieningen zijn voorzien voor mensen met beperkte mobiliteit, die vinden we terug in de daarvoor ingerichte centra

  • Sociale permanentie

    Individuele gesprekken ‘s avonds leiden tot doorverwijzingen naar de dagdiensten van Samusocial en andere sociale diensten voor begeleiding bij sociale aanvragen, zoals de heropening van de rechten, scolarisatie of doorverwijzingen om onderdak te vinden (opvangtehuizen, onderdak, enz.)

    • Gesprekken – anamnese / globale (psycho-)sociale diagnose;
    • Individuele begeleiding van de persoon bij sociaal-administratieve stappen;
    • Herstellen van de sociale rechten (leefloon, werkloosheidsuitkering, invaliditeitsuitkering, mutualiteit, enz.);
    • Opstarten juridische procedures (regularisatie, rechten van het gezin) ;
    • Opvolging van de scolarisatie (inschrijving, opvolging, ondersteuning, …) ;
    • Doorverwijzingen om onderdak te vinden (opvangtehuis, gespecialiseerde instelling, onderdak, Housing First, enz.);
    • Fysieke begeleiding van de persoon bij de verschillende stappen om diensten en administraties te contacteren.

  • Verpleegkundige en (para)medische permanentie

    • Globale medische diagnose
    • Opvolging van de zorg en de behandeling voor mensen met chronische en/of acute aandoeningen
    • Doorverwijzing naar ziekenhuisstructuren en/of ambulante zorgstructuren (medische centra, Kind & Gezin, gezinsplanning …) ;
    • Beperking van de risico’s;
    • Hygiënesensibilisering;
    • Gezinsplanning; preventie; anticonceptie;
    • Sensibilisering tot/versterking van de continuïteit van de zorg.

  • Een vestiairedienst, beheerd door de vzw Solidarité Grands Froids

  • Activiteiten in samenwerking met onze partners

    Praatruimtes voor vrouwen; Verwendagen voor vrouwen (vzw Ô Soins de tous): pedicure, manicure… ; Workshops en artistieke demonstraties (vzw Orfeo); Activiteiten in en buiten het centrum voor kinderen (vzw Hobo, Solidarité Grands Froids, Cemôme …) ;

Vaststellingen betreffende het opgevangen publiek in de noodcentra

Verdeling van de 7.367 opgevangen personen volgens samenstelling

Vrouwen (12.61%)Mannen (64.95%)Leden van een gezin (22.22%)NBMV (0.22%)Vrouwen (12.61%)Mannen (64.95%)Leden van een gezin (22.22%)NBMV (0.22%)
Vrouwen96312.61 %
Mannen496064.95 %
Leden van een gezin169722.22 %
NBMV170.22 %

Verdeling van de 75.560 overnachtingen in de noodcentra volgens samenstelling

Mannen (32.65%)Vrouwen (30.13%)Leden van een gezin (37.22%)NBMV (0%)Mannen (32.65%)Vrouwen (30.13%)Leden van een gezin (37.22%)NBMV (0%)
Mannen2467032.65 %
Vrouwen2276630.13 %
Leden van een gezin2812137.22 %
NBMV30 %

Alleenstaande mannen vormen weliswaar het grootste publiek voor wat betreft aantal opgevangen personen, maar deze categorie vertegenwoordigt het kleinste deel van de aangeboden overnachtingen (30%). Het aantal dakloze mannen is immers zo groot dat enkel de meest kwetsbare mannen kunnen worden opgevangen buiten het Winterplan, wanneer de opvangcapaciteit kleiner is. Gezinnen en vrouwen zijn minder talrijk en krijgen voorrang op mannen, gezien hun bijzondere kwetsbaarheid (kinderen, verhoogd risico op agressie op vrouwen).

Leeftijd van de opgevangen personen

97: -0,1%0,0% 81: 89-0,1%0,1% 72: 80-0,4%0,2% 63: 71-1,9%0,7% 54: 62-5,3%1,4% 45: 53-9,3%2,5% 36: 44-13,2%4,2% 27: 35-19,8%5,1% 18: 26-17,5%4,7% 9: 17-3,1%2,4% 0: 8-4,3%3,8%
97: -0,10,0
81: 89-0,10,1
72: 80-0,40,2
63: 71-1,90,7
54: 62-5,31,4
45: 53-9,32,5
36: 44-13,24,2
27: 35-19,85,1
18: 26-17,54,7
9: 17-3,12,4
0: 8-4,33,8
  • 8,1% van de opgevangen personen is jonger dan 9 jaar
  • 13,6% van de opgevangen personen is jonger dan 18 jaar, en dus minderjarig
  • 47,1% van de opgevangen personen zijn tussen 18 en 35 jaar oud
  • 29,2% van de opgevangen personen zijn tussen 36 en 53 jaar oud
  • 6,7% van de opgevangen personen zijn tussen 54 en 62 jaar oud
  • 3,5% van de opgevangen personen zijn ouder dan 63 jaar

Nationaliteiten van de opgevangen personen

Belgische (16.38%)EU/Belgische (15.3%)Niet-EU (61.58%)Onbepaald (6.31%)Staatloos (0.43%)Belgische (16.38%)EU/Belgische (15.3%)Niet-EU (61.58%)Onbepaald (6.31%)Staatloos (0.43%)
Belgische110116.38 %
EU/Belgische102815.3 %
Niet-EU413961.58 %
Onbepaald4246.31 %
Staatloos290.43 %

Oorzaken van de dakloosheid

Economisch vluchteling 32,49%30,42% Andere 15,64%14,01% Uitzetting uit woning 9,96%9,07% Politiek vluchteling 8,23%6,27% Familiale breuk 5,25%5,55% Echtelijke breuk 4,31%6,33% Lichamelijke gezondheid 3,39%1,76% Einde onderdak andere 2,83%2,55% Financieel 2,80%2,81% Echtelijk geweld 2,65%2,94% Mentale gezondheid 1,77%6,14% Vrij uit gevangenis 1,68%1,63% Verslaving 1,64%3,52% Brand 1,41%0,13% Einde huurcontract 1,39%1,89% Jobverlies 1,21%1,50% Conflict met eigenaar 1,19%1,50% Einde ziekenhuisopname 1,10%1,24% Terugkeer naar België 1,03%0,78%
Economisch vluchteling32,4930,42
Andere15,6414,01
Uitzetting uit woning9,969,07
Politiek vluchteling8,236,27
Familiale breuk5,255,55
Echtelijke breuk4,316,33
Lichamelijke gezondheid3,391,76
Einde onderdak andere2,832,55
Financieel2,802,81
Echtelijk geweld2,652,94
Mentale gezondheid1,776,14
Vrij uit gevangenis1,681,63
Verslaving1,643,52
Brand1,410,13
Einde huurcontract1,391,89
Jobverlies1,211,50
Conflict met eigenaar1,191,50
Einde ziekenhuisopname1,101,24
Terugkeer naar België1,030,78

De oorzaken die leiden tot dakloosheid die het vaakst worden genoemd zijn ballingschap, uitzetting uit de woning, familiale en echtelijke problemen, … Vaak zijn er meerdere oorzaken en bemoeilijkt dit de inschakeling nog meer.

Verslavingen en mentale gezondheidsproblemen worden duidelijk onderschat in de verklaringen van de betrokken personen, die niet altijd in staat zijn om hun situatie correct te evalueren.

Vooruitzichten

De verbetering van de kwaliteit van de opvang in de noodcentra is een prioriteit voor de teams van Samusocial. In 2018 werd hierover uitgebreid nagedacht: kwaliteit van de opvang , veiligheid van de gebruikers, inrichting van de gebouwen, vaardigheden van de teams, … Er wordt aan verschillende aspecten gewerkt, maar de voortgang hangt af van bepaalde limieten, zoals de grootte van de opvangcapaciteit van de centra.

Elena, 45 jaar, opgevangen in het noodopvangcentrum

In 2003 verlaat Elena haar geboorteland Roemenië, op zoek naar werk. Ze komt naar België, maar verliest in 2014 haar werk als kokkin ten gevolge van een depressie. Ze verliest vervolgens ook haar woning en gaat in het Zuidstation wonen. Al snel ontwikkelt Elena psychologische stoornissen om haar nieuwe leven aan te kunnen. Nu is Elena stabiel.

 « Ik heb 3 jaar op straat gewoond, in het Zuidstation. Al die tijd dacht ik dat ik werkte. Ik dacht dat ik drinkwater klaarzette voor iedereen die het station gebruikt. Nu denk ik dat het een manier was om me te beschermen tegen de anderen. Ik was alleen en zocht geen contact met de andere daklozen. Ik bedelde ook niet. Ik dacht dat iemand me ging komen halen om een nieuwe job te beginnen. De maraude van Samusocial kwam vaak langs, maar ik wilde niet met hen meegaan, ik was bang. En op een dag ben ik hen toch gevolgd: ik was zo ziek dat ik languit op de grond lag. Ze hebben me meegenomen naar het ziekenhuis, waar ik drie maanden ben gebleven. Daarna verbleef ik twee maanden in het Medisch Huis Porte Ouverte. En daarna kwam ik bij Samusocial. Ik moest me beetje bij beetje weer aanpassen, maar zo werd ik stabieler. Dat was fijn. Wat me vandaag het meest bezighoudt, is mijn gezondheid. Ik moet binnenkort geopereerd worden. De jaren op straat hebben hun sporen nagelaten, ik kan amper lopen. Ik heb altijd pijn, het is allesoverheersend. Ik droom en hoop dat het beter zal gaan. Ik wacht en ik lees. De mensen van Samusocial brengen me naar mijn afspraken met de kinesitherapeut en ik neem deel aan activiteiten. Ik slaap ook veel, om de jaren verloren slaap in te halen. Ik ben hier nu iets meer dan een jaar en ik ben tevreden. Als ze me niet hadden geholpen, wat zou er van me geworden zijn? Dankzij hen leef ik nog. Ik ben hier op mijn gemak, voorlopig. »
Elena heeft geen papieren meer sinds de gemeente haar heeft geschrapt. Op dit moment loopt een procedure 9ter: ze vraagt regularisatie om medische redenen. Deze zomer komt haar dochter, die lang dacht dat ze verdwenen was, op bezoek. Ze hebben elkaar al elf jaar niet meer gezien. En ze hoopt opnieuw te kunnen werken en een eigen woning te verwerven, dankzij de operatie die ze zal ondergaan.

Page